Napój przygotowywany z liści Camelli sinensis nazywany inaczej herbatą puerh, a przez Chińczyków herbatą czarną – ze względu na intensywną barwę naparu. Powstaje w wyniku powolnej, dwukrotnej fermentacji. Ma głęboki, bogaty smak, często określany jako ziemisty. Herbata pu erh korzystnie wpływa na wątrobę, obniża poziom cholesterolu, wzmacnia odporność oraz oczyszcza organizm z toksyn.
Herbata pu erh parzy się w wodzie o temperaturze 80°-90°C, 2-4 minuty (w zależności od upodobań związanych z intensywnoscią naparu), 1 łyżeczka suszu na 170ml wody (mała filiżanka), można parzyć 3-4 razy.
Sprawdź również: kawa na prezent
Herbata Pu-erh, czyli herbata czerwona, w języku chińskim występuje jako 普洱茶, pǔ’ěr chá czyli herbata ciemna, a w językach zachodnich nazywana herbatą Pu-erh lub herbatą czerwoną. Europejczycy opisują kolor herbaty według koloru jej suszu, a Chińczycy według kolor naparu. Jest to gatunek herbaty późno fermentowanej. Jej stopień fermentacji wynosi 100%. Co to oznacza? Ciemna herbata Pu-Erh zalicza się do odmian w pełni fermentowanych, stąd jej specyficzny, ziemisto-korzenny czy nawet piwniczny smak i aromat. Pod nazwą pu-erh mieszczą się dwa typy herbat, które tak naprawdę znacznie się od siebie różnią. Jak już wcześniej wspominane, polskie nazewnictwo jest inne, gdyż w Polsce herbata pu-erh jest nazywana herbatą czerwoną.
Pu erh wywodzi się z prowincji Yunnan, znajdującej się w południowo-zachodniej części Chin. Subtropikalny klimat, charakteryzujący się brakiem zróżnicowania na cztery pory roku, niedużymi wahaniami rocznych temperatur (w dzień wysokie, w nocy niskie), a także bardzo dużą wilgotnością, sprawia, że panujący na tej szerokości geograficznej klimat jest idealny dla krzewów herbacianych Camellia Sinensis var Assamica. Czerwony napar został odkryty całkiem przez przypadek. Pewnego razu zbiory zamokły podczas wielkiej powodzi. Zostały więc przeniesione do górskich jaskiń do wyschnięcia i zapomniano o nich. Po latach została znaleziona, nie zachęcała co prawda do konsumpcji, ale dosyć szybko zostały odkryte jej walory dietetyczne.
Najlepszej jakości herbatę wytwarza się niedaleko miejscowości Puer i stąd też nazwa herbaty. Miejscowość ta, jednak nigdy nie była wprost powiązana z produkcją herbaty, a jedynie ważnym miejscem dla jej transportu do innych rejonów Chin. Tylko herbaty pochodzące z prowincji Yunnan w południowych Chinach mogą nosić nazwę herbata Pu erh. Nawet jeśli jakaś herbata byłaby sporządzona w ten sam sposób, ale wywodziłaby się z całkiem innego miejsca, nie mogłaby nosić nazwy herbata puerh. Sama nazwa puerh wzięła się od miasta Pu’er, gdzie mieścił się posterunek cesarskiego poborcy podatkowego. Z tego miejsca wysyłano herbatę na dwór, dlatego przyjęło się, że herbatę nazywano herbata Puerh, mimo iż tak naprawdę nie rosła w pobliżu tego miasteczka. W przypadku Pu erhów, tym miejscem ich pochodzenia jest Sześć Wielkich Gór Herbacianych, położonych nieopodal miejscowości Xishuangbanna.
Pierwsze oficjalne wzmianki o herbacie z prowincji Yunnan występują w oficjalnym dokumencie wydanym przez oficera dynastii Tang (618r. – 907r.). Dokument nosi nazwę „Książka o Barbarzyńcach” i mieści opis, iż ludy zamieszkujące miasto Yinsheng piją herbatę gotowaną z pieprzem, imbirem oraz kasją (cynamonowiec wonny). Yinsheng to dawna nazwa obecnej prowincji Yunnan. Zapiski te są jednak dość krótkie i nie do końca jasne.
Poważniejsze wzmianki na temat herbaty Pu erh zaczynają pojawiać się dopiero w pismach pochodzących z czasów panowania dynastii Qing (1644r. – 1911r.). W dokumencie o tytule „Badanie gór i rzek prowincji Yunnan” jest napisane, że herbata Pu erh jest bardzo znana wśród ludności chińskiej. Krzewy herbaciane, z których zbierane są liście do jej produkcji, występują u zboczy Sześciu Wielkich Gór Herbacianych o nazwach Youle, Gedeng, Yibang, Manghzi, Manzhuan i Mansa. Góry te występują na 400 km (dawniej 800 li), a liczba osób pracujących przy produkcji tej herbaty przekracza 100 000. Dzięki tym liczbom, można śmiało stwierdzić, że herbata Puerh już w tak odległych czasach była bardzo popularna. Nie tylko wśród ludności, ale również sam cesarz uwielbiał ten napar. Dla niego przyrządzane były najlepsze herbaty, były to dary symbolizujące wielkie oddanie ludności. Herbata ta zyskała ogromną sławę. Jest to na tyle zaskakujące, ponieważ wtedy była niezwykle słabo rozwinięta infrastruktura, a położenie geograficzne Yunnanu nie należało do najlepszych. Mimo tych trudności, udało się rozprzestrzenić herbatę Puerh w najdalsze zakątki. Jednym z najważniejszych czynników, które oddziałały na wzrost sławy tego produktu był Szlak Konno-Herbaciany.
Już od wczesnych czasów panowania dynastii Tang w Chinach (618-907 r.), herbata Pu erh była ważnym elementem dnia codziennego Tybetańczyków. Ze względu na charakterystyczny klimat występujący w tym regionie, uprawa między innymi warzyw była bardzo ciężka, dlatego dieta tych ludów była uboga. Liczne braki w diecie i niezbędne mikroelementy dostarczała więc herbata. Rosnące zapotrzebowanie na herbaty ciemne spowodowane było więc nie tylko nawykami Tybetańczyków, ale w szczególności praktycznym przeznaczeniem herbaty w ich codziennym życiu. Zapotrzebowanie na herbatę było wtedy ogromne, a sam Yunnan znany jest dziś jako miejsce narodzin Camelii Sinensis, bardzo się rozwinął.
Jest to o tyle zadziwiający fakt, iż patrząc na mapę, widzimy że Yunnan jest odgrodzony od Tybetu niezwykle trudnymi do przebycia górami. Mimo tym trudnościom, udało się dotrzeć do Tybetańczyków i zaspokoić ich potrzeby. Historycy twierdzą, iż pomiędzy Tybetem a Yunnanem występowała systematycznie uczęszczana droga łącząca oba te miejsca. Nie był to jednak prosty, pojedynczy szlak. Był to trójkątny system dróg z wieloma odnogami, który przypominał bardziej pajęczą sieć. Te drogi łączyły Yunnan, Syczuan i Tybet. Trasa ta zwana traktem konno-herbacianym liczyła niemal 2500 kilometrów. Jednak nie jej długość była największym utrudnieniem i przeszkodą, a częste burze śnieżne, które zasypywały zachodnią część szlaku. Wschodnia część szlaku zaś charakteryzowała się potężnymi ulewami. Śnieg i deszcz oraz zagrożenie wynikające z grasujących na tych terenach bandytów, powodowały, iż przejście tym szlakiem było bardzo niebezpieczne.
Nazwa traktu „konno-herbaciana” może być nieco myląca, gdyż pierwsza myśl, która nam przychodzi do głowy, to konie, które transportują załadowaną na nich herbatę. Nazwa jednak nie ma z tym nic wspólnego, gdyż transportem zajmowali się ludzie, którzy dźwigali na plecach ciężkie, kilkudziesięciokilogramowe bambusowe kosze wypełnione herbatą. Herbata była wymieniana za konie, które służyły Chińczykom między innymi do prowadzenia wojen, gdyż były to niezwykle silne zwierzęta. Nazwa szlak konno-herbaciany opisuje więc wymianę, herbata za konie. Trasa, która prowadziła wąskimi, przysypanymi śniegiem lub zalanymi błotem ścieżkami, wiodącymi nad głębokimi przepaściami, pokazuje tylko, jak odważni i zdeterminowani musiały być osoby transportujące herbatę. Dziś szlak konno-herbaciany w zasadzie już nie istnieje. Został wyręczony transportem kolejowym i żyje jedynie w pamięci nielicznych jego pracowników.
Sposób obróbki można opisać następująco. Tuż po zbiorach, wilgotne listki rozkłada się na słońcu, gdzie więdną. W trakcie więdnięcia są obracane i suszone. Powoduje to naruszenie struktury komórkowej liści, w efekcie czego występuje faza oksydacji, z liści pozbywa się wody. Następnie suche już listki są parzone i składane warstwowo w osobnym pomieszczeniu fermentacyjnym. Zakryte leżakują w odpowiednich warunkach temperaturowych i wysokiej wilgoci. W tym momencie następuje proces dodatkowej fermentacji, który trwa kilka dni. Herbaty ciemne modeluje się do różnych form, a następnie przechowuje w specjalnych pomieszczeniach. Historia herbaty puerh sięga już ponad 1700 lat. Ojczyzną pu-erh jest region Pu’er w prowincji Junnan na południu Chin. Herbata Puerh wytwarzana jest z tej samej rośliny Camelia Sinensis - co herbata czarna. Inny jest jednak proces obróbki, gdyż herbata puerh poddawana jest fermentacji. Jej smak jest bardziej gorzki niż czarnej herbaty, dlatego w krajach europejskich często dodawane są do niej aromaty. Aby załagodzić gorycz dodaje się do niej najczęściej cytrynowy aromat. Czerwona herbata bardzo popularna jest zwłaszcza w krajach wschodniej Azji. Wyróżnia się 10 kategorii jakościowych tej herbaty (od pierwszej – najwyższej do dziesiątej – najniższej). Na ocenę ma wpływ pochodzenie liści i ich jakość, sposób ich przetworzenia i przechowywania.
Czerwona herbata kiedyś była codziennym napojem Polaków. Szczególnie herbata Oolong, zwana w Polsce Ulung. Zalicza się ona do jednych z najczęstszych wspomnień naszej PRL-owskiej rzeczywistości. W tamtych czasach była najtańszą i powszechnie dostępną herbatą. Mało kto zdawał sobie jednak wtedy sprawę, że ta brunatna, pachnąca lekko ziemią herbata to prawdziwy rarytas.
Dwie Kategorie herbaty pu erh
Herbata Pu erh występuje w dwóch kategoriach - shu (shou) i sheng. W przypadku herbaty Shu mówimy o herbatach wytwarzanych z liści, które wcześniej poddane były wstępnej obróbce tlenowej. To napar o bardzo charakterystycznym, ziemistym zapachu, a jego kolor jest dosyć ciemnym. Jej smak z kolei jest opisywany jako słodki. Z kolei herbatę Sheng wytwarza się z surowych liści, liście te są prasowane i pozostawione w odpowiednich warunkach do dojrzewania. Liście prasowane są w różne kształty, a następnie są poddawane starzeniu, to znaczy, że są pakowane w ceramicznych pojemnikach z dostępem powietrza i w ten sposób przechowywane. Czas przechowywania jest różny, im dłuższy tym lepszy. Leżakowane nawet kilkadziesiąt lat liście herbaciane z biegiem przechodzą przez procesy, które zmieniają wygląd liści oraz smak i aromat naparu. Wyznaje się tutaj zasadę, iż im starsza herbata, tym jej wartości wzrasta, podobnie jak dobre wino.
Herbata Czerwona PuErh Właściwości
Aby wydobyć z nich wszystko co najlepsze oraz by móc czerpać maksimum jej cennych właściwości, herbata puerh powinna być parzona ze szczególną starannością. Wybierając miękką wodę, parząc od 3 do 7 minut. Warto przygotować, ogrzać wcześniej naczynie, w którym będziemy parzyć herbatę, przelewając je kilka razy wrzątkiem. Susz zalewamy wodą chwilę po zagotowaniu (80-90 stopni Celsjusza). Można parzyć 3-4 razy. Istnieje również możliwość parzenia herbaty puerh metodą KONGFU-CHA, czyli niedługie parzenia wrzątkiem dużej ilości liści.
Herbata pu-erh shu podobnie jak sheng, występuje w formie prasowanej, chociaż znacznie częściej niż sheng występuje również w formie luźnych liści. Herbata puerh Shu może być leżakowana, ale zmiany, które zachodzą w liściach są nieduże, leżakowanie nie ma wpływu na nie. Natomiast zmiany w herbacie sheng są ogromne. To największa różnica pomiędzy tymi gatunkami.
Przewaga produkowanej herbaty pu-erh poddawana jest prasowaniu. Herbata sheng pu-erh, która występuje luzem, nazywana jest máochá (毛茶). Prasowanie herbaty szybko stało się bardzo popularne. Nie tylko znacznie ułatwiało jej transport, ale zmniejszenie jej objętość, było bardzo korzystnie, ponieważ, podczas gdy spadała podczas transportu na ziemię, dużo łatwiej było ją pozbierać. Obecnie uważa się, że herbata prasowana lepiej się starzeje. Ewidentnym plusem dla kolekcjonerów pu-erhów jest również to, że zajmuje mniej miejsca.
Do najpopularniejszych form, w które prasowana jest herbata pu-erh, to:
Pu-erh typu shu zazwyczaj parzymy praktycznie wrzątkiem, optymalna temperatura to 80-90 stopni Celsjusza. Zaleca się na samym początku krótko przepłukać liście, nawet parząc w stylu „zachodnim”. Przepłukanie herbaty polega na zalaniu na kilka sekund liści małą ilością wrzątku, który później wylewamy. Wsypujemy około 4-5 gramów liści na 170 ml wody, pierwsze parzenie może trwać 1-3 minuty. Pu-erh to herbata, którą możemy parzyć wielokrotnie, więc jedną porcję liści można parzyć kilka razy. Pu-erh wyśmienicie nadaje się do parzenia metodą gongfu, używając dużo liści (6-7g) na każde 100 ml wody. Pierwsze parzenie, zaraz po przepłukaniu liści, winno być bardzo krótkie, poniżej 10 sekund. W czym parzyć herbaty Puerh? Optymalne naczynie do parzenia herbaty pu-erh to tak zwany gaiwan lub gliniany czajniczek, który mam małą pojemność. W tak zwanym gongfu zaleca parzyć się herbatę Pu-erh typu sheng.
Dojrzała herbata Pu-erh (shu) może być przechowywana właściwie bez ograniczenia czasowego. Nie ma możliwości przeterminowania się i nie straci też na jakości. Należy jednak pamiętać o prawidłowym przechowywaniu jej, czyli z dala od wilgoci, mocnych zapachów oraz herbata nie może być wystawiona na działanie promieni słonecznych. Albowiem od początku jest herbatą w pełni przetworzoną i dojrzałą, dlatego zmiany zachodzące w procesie leżakowania są jedynie minimalne i dotykają tylko pierwszych 10 lat leżakowania. W tym czasie herbata stopniowo wytrąca tak zwany duīwèi (堆味), czyli zapach fermentacji, kojarzący się z zapachem ryby, sadzawki, lub zatęchłej piwnicy.
Zupełnie inaczej wygląda długotrwałe przechowywanie i leżakowanie drugiego gatunku herbaty puerh typu sheng. Tradycja długiego leżakowania na początku była całkowicie nierozwinięta. W Yunnanie, czyli tam skąd herbata puerh pochodzi, proces tworzenia herbaty nie przewidywał leżakowania. Herbatę spożywano na bieżąco, a po kilku latach od zbiorów była ona najzwyczajniej wyrzucana. Dzisiaj jest to nie do pomyślenia. To właśnie dzięki leżakowaniu stara herbata pu-erh zdobyła taką popularność, bo do długoterminowego leżakowania nadaje się jak żadna inna. Takie długoterminowe przechowywanie herbaty spopularyzowali Chińczycy z prowincji Guangdong, głównie z Hongkongu, a także Tajwańczycy. Dzięki Chińczykom z Guangdongu, leżakowanie herbaty stało się popularne na całym świecie, gdyż udało im się przez długie lata podróżować w wiele miejsc na ziemi i propagować herbatę. Nikogo nie zdziwi więc fakt, że pogląd „stary puerh jest lepszy od puerh” stał się bardzo powszechny i popularny. Jest to jednak ocena bardzo subiektywna i tak naprawdę wszystko zależy od własnych preferencji i kubków smakowych. Przechowywanie herbaty puerh wbrew pozorom nie należy do łatwego procesu. Otóż, bardzo ważne jest otoczenie, w jakim przechowywana jest herbata pu-erh. Ma ona ogromny wpływ na szybkość starzenia się liści. Należy tutaj znaleźć złoty środek, to znaczy, że miejsce nie może nadmiernie wilgotne i gorące, bo w tym przypadku herbata może po prostu spleśnieć. Ważne jest też, aby miejsce nie było zbyt suche i zimne, bo herbata się wysuszy i jej dojrzewanie ustąpi. Znaczne ilości herbaty przechowywane są w magazynach w Kunmingu (prowincja Yunnan, która charakteryzuje się suchymi warunkami i powolnym dojrzewaniem), Hongkongu, Malezji (tutaj występuje najszybsze dojrzewanie) i na Tajwanie. Leżakowanie ma również wpływ na cenę herbaty. Nie zdziwi więc fakt, że stara herbata puerh jest droższa od młodej herbaty tej samej jakości, gdyż samo przechowywanie łączy się z dodatkowymi kosztami.
Właściwości herbaty Pu-erh
Właściwości herbaty pu-erh są bardzo rozbudowane. Znany i udowodniony jest jej korzystny wpływ na wiele aspektów zdrowia. Należy jednak pamiętać, że najcenniejszą cechą tej herbaty jest smak, a wszystkie potencjalne efekty prozdrowotne należy traktować jedynie jako miły dodatek.
Herbata Pu-erh przede wszystkim uznawana jest za jej wspomaganie spalania tkanki tłuszczowej i obniżanie poziomu cholesterolu we krwi. Odpowiedzialna jest za to statyna, która w tej herbacie zawarta jest w większym stopniu, niż w innych herbatach niefermentowanych. Pu-erh może też korzystnie wpłynąć na wspomaganie podczas obniżanie poziomu cukru we krwi. Związki występujące w herbacie pu-erh wykazują znaczną zdolność do wiązania wolnych rodników. Herbata Pu-Erh jest pomocna podczas wytwarzaniu soków trawiennych oraz reguluje pracę jelit wspomagając równocześnie metabolizm. Działa łagodząco na układ pokarmowy. Ma korzystny wpływ przemianę materii w organizmie, dlatego sprzyja utrzymaniu dobrej kondycji i figury. W swoim składzie posiada wiele związków mineralnych oraz fluoru.
Nie zapominajmy jednak, że wprawdzie herbata jest zdrowa, lecz nie jest i nie może być traktowana jako lekarstwo. Zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności stosowanie jej w celach medycznych.
Herbata czerwona charakteryzuje się korzennym smakiem i specyficznym aromatem. Jest oznaczana jako najbardziej aromatyczny gatunek herbaty. Podczas obróbki, poddawana jest delikatnej fermentacji, która zostaje przerwana, gdy listki na końcach stają się lekko czerwone.
Istnieje kilka odmian herbaty czerwonej, między innymi Oolong, Puszong, Pu-erh. Wszystkie te gatunki należą do herbat półfermentowanych. Wytwarza się je głównie w południowo-wschodnich Chinach i na Tajwanie. Herbaty Puszong charakteryzują się bardzo krótkim procesem fermentacji. Wykorzystywane są głównie do produkcji np. herbat jaśminowych. Odmiana Pu-erh po procesie fermentacji poddawana jest jeszcze leżakowaniu, w którym dojrzewa w odpowiednich warunkach. Najlepsze, a zarazem najdroższe herbaty leżakują nawet ponad 50 lat.
Procesy fermentacyjne zachodzą w czerwonej herbacie krócej niż w czarnej, w związku z tym posiada ona więcej enzymów i polifenoli. To właśnie dzięki nim przypisuje się herbacie Puerh odchudzające właściwości. Polifenole inaczej zwane taniny, pomagają podczas wydzielania żółci i ułatwiają trawienie, równocześnie przyśpieszając zamianę tłuszczy. Bardzo ważnym czynnikiem jest wspomaganie w obniżaniu poziomu cholesterolu. Wszystkie odmiany herbaty zawierają mnóstwo związków mineralnych i mikroelementów, jak również kofeiny, polifenoli (garbników), manganu, wapnia, fluoru (dlatego herbata chroni zęby przed próchnicą), olejków eterycznych i białka. Poprawiają pamięć, normalizują ciśnienie i mają właściwości moczopędne. Według ostatnich badań wynika, że herbaty czerwone zmniejszają ryzyko chorób nowotworowych.
Herbata pu erh wspomaga trawienie i spala tłuszcz
Czerwona herbata wspomaga trawienie i spalanie tłuszczu, ale aby uzyskać wymarzone efekty, musimy pamiętać o tym, że samo picie herbaty nie wystarczy. Obok zrównoważonej diety oraz aktywnego trybu życia, 5–6 filiżanek czerwonej herbaty dziennie, wypite pół godziny po każdym posiłku potrafią przybliżyć wymarzone efekty.
Zawarta w herbacie Puerh kofeina działa pobudzająco. Kofeina herbaty ma jednak inne działanie niż kofeina zawarta w kawie. Pijąc kawę mamy nagły przypływ energii oraz natychmiastowe pobudzenie układu krwionośnego, gdyż kofeina zawarta w kawie, wchłaniana jest już w żołądku, w związku z czym działa bardzo szybko. Kofeina zawarta w herbacie przyswajana jest dopiero w jelitach, toteż znacznie wolniej przedostaje się do krwiobiegu. Ożywia łagodniej, a jej efekt utrzymuje się dłużej. Co to znaczy? Herbata zawiera tę samą kofeinę co kawa, ale jej działanie jest nieco inne. Jedna filiżanka czerwonej herbaty dostarcza 12 mg kofeiny, a kawy 60–120 mg. Oznacza to, że w 5–6 filiżankach herbaty czerwonej występuje tyle kofeiny co w jednej małej czarnej.
Zawarta w herbatach mieszanka komponentów polifenolowych efektywnie zwalcza bakterie i wirusy, dzięki czemu herbaty mogą być stosowane zarazem do zapobiegania, jak i do leczenia dodatkowego chorób infekcyjnych, np. grypy, przeziębienia, biegunki czy stanów zapalnych śluzówki jamy ustnej lub dziąseł.
W dzisiejszych czasach na rynku możemy znaleźć multum herbat określanych jako Pu erh. Począwszy od herbaty sypanej, zazwyczaj wzbogacanej o najróżniejsze aromaty, poprzez oryginalnie sprasowane liście, które sprzedawane są w formie ciastek, cegiełek, grzybków, bądź miseczek, aż po najzwyklejsze podróbki, udające najwyższej jakości herbatę.
Herbatę ciemną możemy podporządkować ze względu na różnorakie detale, takie jak proces produkcji, kształt i formę, rok produkcji, kody handlowe, jak również stan w jakim znajduje się herbata po przechowywaniu. Ze względu na proces przetwarzania liści, rozróżnia się dwie główne odmiany Pu erhów. Sheng Pu erh (Raw), to naturalnie fermentowana herbata. ‚Raw’, czyli surowa herbata. Jest ona wytwarzana tradycyjnymi metodami, fermentacja herbaty nie jest wymuszana. Warto również nadmienić, że po redukcji i nadaniu kształtu, wytworem finalnym jest herbata zielona. Dopiero przy zachowaniu właściwych warunków przechowywania, herbata rozpoczyna proces fermentacji. Leżakowanie powinno trwać od 20 do 30 lat. Obecnie czekanie tyle lat jest niezwykle nieopłacalne, gdyż popyt na herbatę jest ogromny. Z tym gatunkiem herbaty jest podobnie jak z winem czy serem, Sheng Pu erh im starszy, tym lepszy dlatego jego cena potrafi być bardzo wysoka. Drugim gatunkiem to Shou Pu erh (Ripe/Cooked). Tak określa się sztucznie fermentowaną herbatę. Jej proces produkcji prawie w ogóle nie różni się w pierwszejfazie od Sheng Pu erha. Przed modelowaniem popularnych ‚ciastek’ bądź ‚cegieł’, herbatę poddaje się dodatkowemu przebiegowi, który ma na celu przyspieszyć jej fermentację. Proces ten nosi nazwę „wodui”, do herbaty dodawane są między innymi drobnoustroje, które w połączeniu z parą wodą i wysoką temperaturą pozwalają na szybkie „starzenie się” ciemnej herbaty. Następnie herbata może przejść do leżakowania, lub przeznaczona od razu do sprzedaży.
Porównywalnie do innych herbat, smak herbaty Pu erh nie jest jednorodny i stały. Dla przykładu, Sheng Pu erh cechuje się nutami warzywnymi oraz lekko owocowymi, natomiast Shou Pu erh zaś jest ziemisty, o delikatnych nutach drewna, definitywnie ciemniejszy, chociaż lekko słodkawy. Herbaty ciemne, są różnorodne i nieoczywiste, z pewnością warte są bliższego poznawania. Inny będzie smak tej samej herbaty, którą zaparzyliśmy zaraz po zakupie, a czegoś innego możemy oczekiwać się po roku leżakowania. Jednym słowem, to nie będzie już ta sama herbata. Zmieni ona swój smak i aromat.
Aby wydobyć co najlepsze z Shou czy Sheng Pu erha, warto zainteresować się parzeniem herbaty w stylu chińskim. Do tego celu możemy użyć klasycznego gaiwana, lub glinianego czajniczka. Do zaparzenia należy przygotować 8 - 10 g suszu herbacianego na 150 – 200 ml wody. Temperatura wody powinna być ok 95 stopni Celsjusza. Czas parzenia rozróżniamy na pięć etapów. Pierwsze parzenie wynosi 5 sekund, drugie parzenie wynosi 6 sekund, trzecie parzenie wynosi 8 sekund, IV parzenie wynosi 10 sekund, a piąte parzenie wynosi 15 sekund. Podczas każdego kolejnego parzenia dodajemy 5 sekund. Warto jednak pamiętać, iż podane czasy parzenia są usprawnieniem. Pierwsze parzenie oznacza parzenie herbaty po wcześniejszym przepłukaniu jej gorącą wodą. Warto również eksperymentować z ilością herbaty i wody. Podane dane są orientacyjne i zależą od preferencji każdego z nas.
Innym przykładem na parzenie herbaty Puerh może być napar przygotowany w proporcji jedna mała łyżeczka czerwonej herbaty na filiżankę herbaty (ok. 120 ml). Temperatura parzenia wynosi 96°C. Czas parzenia w zależności od jakości czerwonej herbaty wynosi od 1 do 4 minut. Jeżeli chcemy zwiększyć moc herbacianego naparu należy użyć więcej liści, a nie wydłużać czas parzenia. Liście możemy parzyć wielokrotnie, należy jednak pamiętać, aby każde kolejne parzenie było wydłużone o 30-60 sekund.
Właściwości herbaty Puerh jest mnóstwo. Głównie jest znana jako „pogromca tłuszczu”, gdyż zapobiega wchłanianiu tłuszczy do organizmu, cały tłuszcz jest wydalany. Herbata Puerh jest bakteriobójcza, wspomaga pracę wątroby, obniża cholesterol, uspokaja, jest polecana jako herbata na odpędzenie przygnębień (sprawdza się u osób chorujących na depresję), wychładza organizm, poprawia wygląd skóry i włosów, obniża poziom cukru w krwi, jest idealna na kaca, łagodzi skutki zatrucia alkoholowego, oczyszcza organizm z toksyn, zawiera fluor, który zapobiega próchnicy, pobudza krążenie, poprawia pamięć, obniża ciśnienie, pobudza trawienie.
Herbata ta odróżnia się od innych przebiegiem obróbki. Świeże i zielone liście herbaty są poddawane suszeniu, a następnie umieszczane w ciepłych miejscach i nawilżane przez 3–6 tygodni. Gdy ulegną pełnej fermentacji, zostają wysuszone jeszcze raz. W ten sposób w rezultacie podwójnej fermentacji brzegi i czubki jej liści zmieniają swój kolor na czerwony. Następnie dojrzewa w ciemnych grotach i wraz z biegiem czasu nabiera swoich właściwości. Specjalną recepturę jej wytwarzania do dziś utrzymuje się w tajemnicy. Najlepsze i równocześnie najdroższe czerwone herbaty dojrzewają w tajemniczych grotach przez około 60 lat.
Chińska medycyna twierdzi, że dzięki piciu czerwonej herbaty, istnieje możliwość utraty wagi w bardzo szybkim i trwałym czasie. Dotyczy to w szczególności ludzi w wieku 35–55 lat, których nadwaga spowodowana jest sposobem odżywiania. Naukowcy twierdzą, że w miesiąc można stracić 3–9 kg, a efekt ten jest trwały. W trakcie kuracji, pijemy tylko herbatę czerwoną i wodę mineralną, odżywiamy się zdrowo i w rozsądnych ilościach. Osoby szczupłe natomiast nie muszą się bać o utratę wagi, bowiem czerwona herbata likwiduje tylko nadmiar tłuszczu. Czerwona herbata Puerh posiada wysoką zawartość garbników, które tworzą się w trakcie czasochłonnej fermentacji, stymuluje pracę żołądka i trzustki. Sprawia to, że z pokarmu wchłaniane jest dużo więcej substancji pokarmowych, a przyjmowane tłuszcze mają zdecydowanie prostszą budowę. To oznacza, że są one mniej problematyczne dla naszego organizmu, gdyż proces uwalniania z nich energii jest dużo krótszy. Enzymy i teina, która jest herbacianą kofeina przyśpieszają metabolizm tłuszczów, w efekcie czego, dopiero co pobrane tłuszcze od razu zostają przepracowane na energię. Rezultatem jest regularne zapotrzebowanie na tłuszcze i sięganie do coraz głębszych ich zapasów. Ważne jest to, że zauważalny spadek masy ciała spostrzeżono aż u 88% osób pijących tę herbatę codziennie. Optymalnie pić 5–6 filiżanek Pu erh dziennie, by działanie było jak najefektywniejsze. Prócz tego potwierdzono, iż pomaga podczas wydzielania soku żołądkowego, dlatego przynosi ulgę także w stanach przejedzenia. Warto jednak pamiętać, że samo wypicie herbaty to zdecydowanie za mało. Herbatę możemy traktować jako środek jedynie pomocniczy w walce z otyłością. Efekty będą rozpoznawalne tylko w połączeniu ze zdrową, racjonalną dietą oraz umiarkowaną aktywnością fizyczną.
Czerwoną herbatę Puerh pijemy głównie po posiłku, nie słodzimy jej wcześniej. Nie pijemy czerwonej herbaty na pusty żołądek, ponieważ może wypłukiwać magnez z organizmu. W swoim składzie zawiera ona także szczawiany i ze względu na nerki trzeba zachować umiar w jej piciu i nie przekraczać 4–6 filiżanek dziennie. Wg najnowszych danych największą średnią zawartością rozpuszczalnych szczawianów charakteryzuje się herbata czarna (111 mg/100 ml) oraz czerwona (104 mg/100 ml), a najmniejszą – zielona (48,5 mg/100 ml).
Jeśli zależy nam aby napar zachował wszystkie właściwości lecznicze, należy parzyć przez 3–7 minut w porcelanowym czajniczku w miękkiej wodzie pozbawionej soli wapnia i magnezu. Krótkie parzenie, czyli takie trwające około 3 minuty powoduje, że teina nie wiąże się z garbnikami, więc napar jest orzeźwiający i pobudzający. Natomiast, jeśli wydłużymy czas parzenia, otrzymamy z kolei napój o działaniu relaksującym.
Podczas gotowania wody warto pamiętać o kilku czynnikach. Podczas drugiego stadium gotowania się wody, czyli w momencie tzw. białego wrzątku, gdy na powierzchni wody pojawiają się drobne pęcherzyki powietrza (bąbelki) warto odstawić wodę w tym momencie. Najlepszy kształt czajnika jest zbliżony do kuli, ponieważ taki najlepiej trzyma ciepło. Warto również przed włożeniem liści herbaty, czajnik ogrzać gorącą wodą, wystarczy przelać go kilka razy wrzątkiem i wysuszyć. Do ciepłego, suchego czajnika wsypujemy liście herbaty. Później zalewamy ciepłą wodą (najlepsza temperatura to ok. 80 st. C. Istnieją dwa sposoby aby osiągnąć pożądaną temperaturę. Pierwsza z nich to użycie termometru, a druga opiera się na obserwacji. Przyjmuje się, że w temperaturze pokojowej wrząca woda po 3–4 minutach osiąga 90 st. C, a po 12–14 minutach jej temperatura spada do 75 st. C. Wodę wlewamy cienkim strumieniem wzdłuż brzegów otworu imbryczka, delikatnie kręcąc strumieniem w prawą stronę. Pierwszą nalaną filiżankę naparu (jeszcze przed jego spróbowaniem) wlewamy z powrotem do czajnika, w tym celu napar zostaje wymieszany, a następnie rozlewamy napój do małych, porcelanowych filiżanek.
Herbatę można bez problemów zaparzać kilka razy. Każde jedno parzenie daje nam napój o innym aromacie i innych właściwościach. Pierwsze parzenie daje napar o cudownym aromacie działającym pobudzająco. Drugi jest bardziej delikatny, o mniej intensywnym aromacie, smaczniejszy i działający relaksująco na nasz organizm (dlatego jest on bardziej ceniony niż ten z pierwszego parzenia).
Herbata Puerh ma również kilka negatywnych właściwości. Przede wszystkim skład kofeiny, który z jednej strony jest pozytywny, bo pobudza na długo, dodaje energii, lecz wypity późnym wieczorem może powodować problemy z zaśnięciem. Dalszym negatywnym efektem może być osłabienie kości, spowodowane wypłukaniem wapnia przez wspomnianą kofeinę. Należy więc pamiętać o tym i przy dużym spożywaniu herbaty Puerh, zadbać, aby pierwiastek był uzupełniany dodatkowo. Ponadto zdarza się, że herbata puerh zwiększa apetyt na cukier, a nawet może podnosić ciśnienie. Spore spożywanie herbaty może skutkować wymiotami, biegunką, bólami głowy, a także zawrotami. Kobiety będące w trakcie miesiączki, ciężarne oraz karmiące powinny jej unikać. Ponadto czerwona herbata nie jest korzystna dla osób z anemią, jako że w związku z efektem diuretycznym, powoduje wypłukiwanie związków mineralnych z organizmu.
Jak wcześniej wspominano, czerwona herbata Puerh zalicza się do herbat, które mają najwięcej pięknych legend i opowiadań o niej. Wiele tych mitów i legend jest bardzo pięknych i przedstawia nie tylko zachwyt dla smaku herbaty, ale również cechy takie jak skromność, gościnność i wielkoduszność. Poniżej opisane są popularne legendy o herbacie.
Cesarz urodzaju. Najpopularniejsza w Chinach legenda o powstaniu herbaty jest związana z postacią Shennonga. Jego imię oznacza „Boski Rolnik”. Był to mityczny władca, który pośród pierwszych cesarzy reprezentował urodzaj, płodność i rozwój rolnictwa. Legenda głosi, iż ten cesarz nauczył ludzi handlu, medycyny i uprawy wielu roślin. Pośród nich był właśnie krzew herbaciany. Pewnego dnia Shennong siedział w ogrodzie i pił swoją codzienną gorącą wodę. Niespodziewanie listek z pobliskiego drzewka herbacianego wpadł do naczynia. Woda zmieniła koloryt, a zaintrygowany cesarz spróbował tego naparu. Oczarowywał się natychmiast jego doskonałymi walorami smakowymi. Zwrócił również uwagę, jak reaguje jego ciało na ten napar. Shennong posiadał kryształowy brzuch oraz wnętrzności i od razu zauważył, że pierwsza na świecie herbata przejrzała wszystkie jego narządy i oczyściła ciała.
Księga Ziół, w której opisane były też herbaty, wspomina, że herbata jest lekarstwem na 72 trucizny. Dziś wiemy, że chińskie herbaty, jak herbata zielona i czerwona, czy bardziej luksusowe gatunki biała, niebieska, czy żółta, dysponują wyjątkowymi właściwościami zdrowotnymi.
Wytrwały patriarcha. Inna legenda o powstaniu herbaty wiąże się z postacią Bodhidharmy, to ważna osoba w buddyzmie, gdyż uważana jest za fundamentalnego patriarchę przez czcicieli chan i zen. W związku z tym, iż Bodhidarma patronuje dwie szkoły chan i zen, sama opowieść o nim również ma dwie wersje. Różnią się one jednakże tak naprawdę tylko miejscem akcji. Mianowicie w buddyzmie zen Bodhidarma jest Japończykiem i to w Kraju Kwitnącej Wiśni dokonał swojego odkrycia. Jego chiński odpowiednik przybył z Indii do klasztoru Shaolin, gdzie rozpoczął medytację. Bodhidarma zadecydował, że będzie medytował przez dziewięć lat z rzędu. Po trzech latach jednak zaobserwował, że męczy go sen. Mędrzec strasznie zgniewał się na swoje powieki, że odciągają go od spraw boskich, dlatego bez zastanowienia odciął je i rzucił na ziemię. W tym miejscu, z jego powiek wyrosły krzewy herbaciane, a Bodhidarma próbując naparu spostrzegł, że spożycie tych liści pomaga pozbyć się senności i dodaje energii.
Czarny sok. W zależności od gatunków herbat, istnieją różne legendy o ich powstaniu. Jedna z nich opisuje Księcia Smoków, który został skarany zesłaniem do Sadzawki Czarnego Smoka. Kiedy wystąpiła susza, sadzawka prawie wyschła, zaś Książę Smoków był bliski śmierci. W takim stanie napotkała na niego pewna piękna dziewczyna z pobliskiej wioski. Tknięta losem Boga, podzieliła się z nim swoimi rezerwami wody. Tym gestem przywróciła go do życia. Chwilę potem wioskę dziewczyny dotknęła zaraza. Ona również zachorowała i podobnie jak Książę Smoków kiedyś, teraz ona była bliska śmierci. Książe Smoków widząc co się dzieje, ulitował się nad losem dziewczyny i wypluł smoczą perłę, którą każdy smok miał w sobie, a bez której umierał. Perła przemieniła się w krzew herbaciany, a napar z jego liści wyleczył dziewczynę i wszystkich ludzi z jej wioski.
Smocza Studnia. Dawno, dawno temu w Longjing („Smocza Studia”) mieszkała pewna wdowa. Z zamiłowania uprawiała krzewy herbaciane, a później przypadkowych przechodniów częstowała tym naparem. Pewnego dnia obok niej przechodził podróżnik, który kosztując napar, zaoferował jej wysoką cenę za skarb, który miała na podwórku. Ona nie zrozumiała tego podróżnika dokładnie i myślała, że ma na myśli kamień stosowany do ozdabiania ogrodów. W związku z tym przygotowała go i starannie oczyściła go z fusów herbacianych. Poprzednio bowiem stosowała go w roli śmietnika na nie. Kiedy sługa zamożnego podróżnika przybył, okazało się, że nie ma czego zabierać. Wartościowym skarbem wdowy były właśnie fusy herbaciane, które poprzez wyrzucenie ich pod krzewy herbaciane, w piękny sposób je nawiozły, dzięki temu listki nabrały charakterystycznego aromatu i smaku.
Najpopularniejsza w Europie czarna herbata również posiada swoją legendę o powstaniu. Nie sięga ona co prawda odległych czasów, jej bohaterami nie są ani smoki ani mityczni cesarze, lecz w racjonalny sposób tłumacz początki naparu.
Zacznijmy od początku, pewnego dnia, wiele lat temu, statek z banderą Imperium Brytyjskiego wiózł w
