Napój przygotowywany z liści Camelli sinensis nazywany inaczej herbatą puerh, a przez Chińczyków herbatą czarną – ze względu na intensywną barwę naparu. Powstaje w wyniku powolnej, dwukrotnej fermentacji. Ma głęboki, bogaty smak, często określany jako ziemisty. Herbata pu erh korzystnie wpływa na wątrobę, obniża poziom cholesterolu, wzmacnia odporność oraz oczyszcza organizm z toksyn.
Herbata pu erh parzy się w wodzie o temperaturze 80°-90°C, 2-4 minuty (w zależności od upodobań związanych z intensywnoscią naparu), 1 łyżeczka suszu na 170ml wody (mała filiżanka), można parzyć 3-4 razy.
Sprawdź również: kawa na prezent
Herbata Pu-erh, czyli herbata czerwona, w języku chińskim występuje jako 普洱茶, pǔ’ěr chá czyli herbata ciemna, a w językach zachodnich nazywana herbatą Pu-erh lub herbatą czerwoną. Europejczycy opisują kolor herbaty według koloru jej suszu, a Chińczycy według kolor naparu. Jest to gatunek herbaty późno fermentowanej. Jej stopień fermentacji wynosi 100%. Co to oznacza? Ciemna herbata Pu-Erh zalicza się do odmian w pełni fermentowanych, stąd jej specyficzny, ziemisto-korzenny czy nawet piwniczny smak i aromat. Pod nazwą pu-erh mieszczą się dwa typy herbat, które tak naprawdę znacznie się od siebie różnią. Jak już wcześniej wspominane, polskie nazewnictwo jest inne, gdyż w Polsce herbata pu-erh jest nazywana herbatą czerwoną.
Pu erh wywodzi się z prowincji Yunnan, znajdującej się w południowo-zachodniej części Chin. Subtropikalny klimat, charakteryzujący się brakiem zróżnicowania na cztery pory roku, niedużymi wahaniami rocznych temperatur (w dzień wysokie, w nocy niskie), a także bardzo dużą wilgotnością, sprawia, że panujący na tej szerokości geograficznej klimat jest idealny dla krzewów herbacianych Camellia Sinensis var Assamica. Czerwony napar został odkryty całkiem przez przypadek. Pewnego razu zbiory zamokły podczas wielkiej powodzi. Zostały więc przeniesione do górskich jaskiń do wyschnięcia i zapomniano o nich. Po latach została znaleziona, nie zachęcała co prawda do konsumpcji, ale dosyć szybko zostały odkryte jej walory dietetyczne.
Najlepszej jakości herbatę wytwarza się niedaleko miejscowości Puer i stąd też nazwa herbaty. Miejscowość ta, jednak nigdy nie była wprost powiązana z produkcją herbaty, a jedynie ważnym miejscem dla jej transportu do innych rejonów Chin. Tylko herbaty pochodzące z prowincji Yunnan w południowych Chinach mogą nosić nazwę herbata Pu erh. Nawet jeśli jakaś herbata byłaby sporządzona w ten sam sposób, ale wywodziłaby się z całkiem innego miejsca, nie mogłaby nosić nazwy herbata puerh. Sama nazwa puerh wzięła się od miasta Pu’er, gdzie mieścił się posterunek cesarskiego poborcy podatkowego. Z tego miejsca wysyłano herbatę na dwór, dlatego przyjęło się, że herbatę nazywano herbata Puerh, mimo iż tak naprawdę nie rosła w pobliżu tego miasteczka. W przypadku Pu erhów, tym miejscem ich pochodzenia jest Sześć Wielkich Gór Herbacianych, położonych nieopodal miejscowości Xishuangbanna.
Pierwsze oficjalne wzmianki o herbacie z prowincji Yunnan występują w oficjalnym dokumencie wydanym przez oficera dynastii Tang (618r. – 907r.). Dokument nosi nazwę „Książka o Barbarzyńcach” i mieści opis, iż ludy zamieszkujące miasto Yinsheng piją herbatę gotowaną z pieprzem, imbirem oraz kasją (cynamonowiec wonny). Yinsheng to dawna nazwa obecnej prowincji Yunnan. Zapiski te są jednak dość krótkie i nie do końca jasne.
Poważniejsze wzmianki na temat herbaty Pu erh zaczynają pojawiać się dopiero w pismach pochodzących z czasów panowania dynastii Qing (1644r. – 1911r.). W dokumencie o tytule „Badanie gór i rzek prowincji Yunnan” jest napisane, że herbata Pu erh jest bardzo znana wśród ludności chińskiej. Krzewy herbaciane, z których zbierane są liście do jej produkcji, występują u zboczy Sześciu Wielkich Gór Herbacianych o nazwach Youle, Gedeng, Yibang, Manghzi, Manzhuan i Mansa. Góry te występują na 400 km (dawniej 800 li), a liczba osób pracujących przy produkcji tej herbaty przekracza 100 000. Dzięki tym liczbom, można śmiało stwierdzić, że herbata Puerh już w tak odległych czasach była bardzo popularna. Nie tylko wśród ludności, ale również sam cesarz uwielbiał ten napar. Dla niego przyrządzane były najlepsze herbaty, były to dary symbolizujące wielkie oddanie ludności. Herbata ta zyskała ogromną sławę. Jest to na tyle zaskakujące, ponieważ wtedy była niezwykle słabo rozwinięta infrastruktura, a położenie geograficzne Yunnanu nie należało do najlepszych. Mimo tych trudności, udało się rozprzestrzenić herbatę Puerh w najdalsze zakątki. Jednym z najważniejszych czynników, które oddziałały na wzrost sławy tego produktu był Szlak Konno-Herbaciany.
Już od wczesnych czasów panowania dynastii Tang w Chinach (618-907 r.), herbata Pu erh była ważnym elementem dnia codziennego Tybetańczyków. Ze względu na charakterystyczny klimat występujący w tym regionie, uprawa między innymi warzyw była bardzo ciężka, dlatego dieta tych ludów była uboga. Liczne braki w diecie i niezbędne mikroelementy dostarczała więc herbata. Rosnące zapotrzebowanie na herbaty ciemne spowodowane było więc nie tylko nawykami Tybetańczyków, ale w szczególności praktycznym przeznaczeniem herbaty w ich codziennym życiu. Zapotrzebowanie na herbatę było wtedy ogromne, a sam Yunnan znany jest dziś jako miejsce narodzin Camelii Sinensis, bardzo się rozwinął.
Jest to o tyle zadziwiający fakt, iż patrząc na mapę, widzimy że Yunnan jest odgrodzony od Tybetu niezwykle trudnymi do przebycia górami. Mimo tym trudnościom, udało się dotrzeć do Tybetańczyków i zaspokoić ich potrzeby. Historycy twierdzą, iż pomiędzy Tybetem a Yunnanem występowała systematycznie uczęszczana droga łącząca oba te miejsca. Nie był to jednak prosty, pojedynczy szlak. Był to trójkątny system dróg z wieloma odnogami, który przypominał bardziej pajęczą sieć. Te drogi łączyły Yunnan, Syczuan i Tybet. Trasa ta zwana traktem konno-herbacianym liczyła niemal 2500 kilometrów. Jednak nie jej długość była największym utrudnieniem i przeszkodą, a częste burze śnieżne, które zasypywały zachodnią część szlaku. Wschodnia część szlaku zaś charakteryzowała się potężnymi ulewami. Śnieg i deszcz oraz zagrożenie wynikające z grasujących na tych terenach bandytów, powodowały, iż przejście tym szlakiem było bardzo niebezpieczne.
Nazwa traktu „konno-herbaciana” może być nieco myląca, gdyż pierwsza myśl, która nam przychodzi do głowy, to konie, które transportują załadowaną na nich herbatę. Nazwa jednak nie ma z tym nic wspólnego, gdyż transportem zajmowali się ludzie, którzy dźwigali na plecach ciężkie, kilkudziesięciokilogramowe bambusowe kosze wypełnione herbatą. Herbata była wymieniana za konie, które służyły Chińczykom między innymi do prowadzenia wojen, gdyż były to niezwykle silne zwierzęta. Nazwa szlak konno-herbaciany opisuje więc wymianę, herbata za konie. Trasa, która prowadziła wąskimi, przysypanymi śniegiem lub zalanymi błotem ścieżkami, wiodącymi nad głębokimi przepaściami, pokazuje tylko, jak odważni i zdeterminowani musiały być osoby transportujące herbatę. Dziś szlak konno-herbaciany w zasadzie już nie istnieje. Został wyręczony transportem kolejowym i żyje jedynie w pamięci nielicznych jego pracowników.
Sposób obróbki można opisać następująco. Tuż po zbiorach, wilgotne listki rozkłada się na słońcu, gdzie więdną. W trakcie więdnięcia są obracane i suszone. Powoduje to naruszenie struktury komórkowej liści, w efekcie czego występuje faza oksydacji, z liści pozbywa się wody. Następnie suche już listki są parzone i składane warstwowo w osobnym pomieszczeniu fermentacyjnym. Zakryte leżakują w odpowiednich warunkach temperaturowych i wysokiej wilgoci. W tym momencie następuje proces dodatkowej fermentacji, który trwa kilka dni. Herbaty ciemne modeluje się do różnych form, a następnie przechowuje w specjalnych pomieszczeniach. Historia herbaty puerh sięga już ponad 1700 lat. Ojczyzną pu-erh jest region Pu’er w prowincji Junnan na południu Chin. Herbata Puerh wytwarzana jest z tej samej rośliny Camelia Sinensis - co herbata czarna. Inny jest jednak proces obróbki, gdyż herbata puerh poddawana jest fermentacji. Jej smak jest bardziej gorzki niż czarnej herbaty, dlatego w krajach europejskich często dodawane są do niej aromaty. Aby załagodzić gorycz dodaje się do niej najczęściej cytrynowy aromat. Czerwona herbata bardzo popularna jest zwłaszcza w krajach wschodniej Azji. Wyróżnia się 10 kategorii jakościowych tej herbaty (od pierwszej – najwyższej do dziesiątej – najniższej). Na ocenę ma wpływ pochodzenie liści i ich jakość, sposób ich przetworzenia i przechowywania.
Czerwona herbata kiedyś była codziennym napojem Polaków. Szczególnie herbata Oolong, zwana w Polsce Ulung. Zalicza się ona do jednych z najczęstszych wspomnień naszej PRL-owskiej rzeczywistości. W tamtych czasach była najtańszą i powszechnie dostępną herbatą. Mało kto zdawał sobie jednak wtedy sprawę, że ta brunatna, pachnąca lekko ziemią herbata to prawdziwy rarytas.
Kiedy temperatura spada, a powietrze staje się coraz chłodniejsze, nic tak nie rozgrzewa jak kubek aromatycznej herbaty z imbirem. To nie tylko pyszny napój, ale także naturalny sposób na wzmocnienie odporności i rozgrzanie organizmu od środka. Dodatkowo, zamiast cukru, warto sięgnąć po miód. W naszym blogu dowiesz się dlaczego…
