Ziarna kawy, od momentu ich odkrycia po dzień dzisiejszy, przeszły wiele transformacji jeśli chodzi o ich przetwarzanie i sposób podania. Od niewielkich kulek, powstałych ze sproszkowanych ziaren z dodatkiem tłuszczu zwierzęcego, po współczesną filiżankę aromatycznego naparu. Jak wyglądała ta metamorfoza na przestrzeni wieków? Jakie metody parzenia kawy wykształciły się po dziś dzień i jaki wpływ ma każda z nich na smak i aromat naparu?
Jak smakuje prawdziwa… turecka kawa?
Pierwotnie w ziarnach kawowca Arabowie upatrywali się głównie właściwości leczniczych, które skutecznie pomagały w walce z ociężałością i zmęczeniem. W sproszkowanej formie, mieszano je więc z tłuszczem zwierzęcym i żuto lub gotowano je z dodatkiem masła i soli.
W kolejnych latach, w arabskich kawiarniach zaczęto serwować kawę, którą dziś nazywamy kawą po turecku. Wielu z nas błędnie kojarzy ją dziś z naszą typową „zalewajką”. Do prawdziwej kawy po turecku wykorzystywano drobno zmielone ziarna z dodatkiem cukru i ewentualnie sproszkowanego kardamonu, goździków, cynamonu lub wanilii. Wszystko zalewano zimną wodą i macerowano przez przynajmniej 18 godzin. Nie nazywamy tego parzeniem ze względu na to, że parzenie następuje przy użyciu gorącej wody. W procesie maceracji wykorzystuje się zimną wodę, dlatego całość potrzebuje czasu, by wszystkie olejki i aromaty zdążyły przejść do naparu. Tak powstały „napar” podgrzewano trzykrotnie, nie doprowadzając przy tym do wrzenia. Prawdziwą kawę po turecku przygotowuje się w ten sposób po dziś dzień. Tak przygotowany napar jest ciemny i ma bardzo intensywny smak, co jest wynikiem między innymi bardzo drobnego zmielenia ziaren.
Ciekawostka! Proces maceracji wykorzystujemy dziś do przygotowania cold brew, czyli kawy „parzonej” na zimno. Dzięki wykorzystaniu wody o niskiej temperaturze, uzyskujemy bardzo delikatny napar, bez charakterystycznej goryczki.
Początki ekspresów do kawy
Zanim rozpoczęto prace nad pierwszymi ekspresami, do przygotowywania kawy wykorzystywaną całą gamę różnych naczyń z ewentualnymi flanelowymi filtrami do oddzielania fusów od naparu. Pierwszy projekt ekspresu do kawy powstał w 1800r i nazywany był dzbankiem de Belloya. W 1806r Benjamin Thompson zaprezentował z kolei pierwszy zaparzacz, w którym kawa była ubijana przed parzeniem. Ojcem pierwszego prototypu ekspresu ciśnieniowego był dr Romershausen, który stworzył pierwszą maszynę, która wykorzystywała ciśnienie pary wodnej. W 1884r na Wystawie Generalnej w Turynie, światło ujrzał pierwszy ekspres z wykorzystaniem pary i wody, stworzony przez Włocha Angelo Moriondiego. Jego projekt był następnie udoskonalany na przestrzeni kolejnych lat, aż po dziś dzień, kiedy to możemy cieszyć się pyszną kawą jak z kawiarni w domowym zaciszu.
Alternatywne metody przyrządzania kawy
Od niedawna wykorzystanie ekspresu do zaparzenia kawy nie jest już taką oczywistością. W ciągu ostatnich lat powstało wiele metod, pozwalających na przygotowanie kawy bez użycia skomplikowanej maszynerii. Co więcej, te alternatywne metody pozwalają uczynić z parzenia prawdziwy rytuał i dają w efekcie niebanalną filiżankę kawy o specyficznych walorach smakowych.
Czajniczek moka, kawiarka, makinetka
W 1918r Alfonso Bialetti rozpoczął pracę nad urządzeniem, które umożliwiłoby przygotowanie w ówczesnych domach filiżanki kawy jak z ekspresu. W efekcie tego, w 1933r stworzono pierwszą kawiarkę, która miała postać niewielkiego dzbanka złożonego z trzech części. Do dolnego zbiorniczka wlewamy wodę, która w wyniku powstałego z gromadzącej się pary wodnej ciśnienia, wypychana jest do górnej części przez umieszczoną po drodze warstwę zmielonej kawy. Przechodząca przez nią woda wypłukuje z kawy cenne olejki, aromaty i pozostałe charakterystyczne dla niej składniki. Zgromadzony w górnej części napar jest gotowy do podania. Dziś kawiarka należy do jednych z najbardziej klasycznych metod przygotowania intensywnej kawy o wyjątkowym aromacie, podobnym do espresso.
Chemex a dripper
Wynalazcą chemexa jest chemik dr Peter Schlumbohm, który swój wynalazek zaprezentował światu w 1941r. Chemex to wykonane z żaroodpornego szkła naczynie w kształcie klepsydry, w którym kawę parzy się na zasadzie perkolacji, czyli swobodnego przelewania się wody przez grubo zmielone ziarna. Otrzymany tą metodą napar będzie lekki, klarowny i pozbawiony goryczki. W sam raz dla wielbicieli mniej intensywnych kaw.
Dripper z kolei jest bardzo podobny do chemexa z tym, że składa się wyłącznie z górnego lejka, do którego wkładamy filtr i wsypujemy kawę. Umieszcza się go na osobnym naczyniu, w którym gromadzi się gotowy napar o równie delikatnym aromacie co ten z chemexa. Wprawieni kawosze będą w stanie wyczuć subtelne różnice w nutach smakowych obu naparów. Istotą przygotowywania kawy w obu naczyniach jest całkowity wpływ na każdy z czynników. Poczynając od stosunku kawy do wody, aż po czas parzenia. Taki napar przygotowuje się dosłownie ze stoperem w ręku!
Aeropress
To urządzenie zostało wynalezione przez Alana Adlera i oddane do naszej dyspozycji niedawno, bo w 2005r. Ma kształt dużej strzykawki, w której przygotowuje się kawę ciśnieniowo praktycznie w każdych warunkach. Wystarczy umieścić u dołu zwilżony filtr, wsypać zmieloną kawę do tuby, zalać wodą, a następnie przecisną napar bezpośrednio do kubka za pomocą tłoku. Otrzymana tym sposobem kawa będzie bardziej intensywna niż w przypadku przelewów w chemexie czy dripperze. Aeropress upodobali sobie głownie miłośnicy podróżowania i picia kawy w terenie. Dzięki niemu można łatwo przygotować kubek ulubionego naparu niezależnie od tego, gdzie jesteś. Wykonany z lekkiego tworzywa Aeropress zmieści się praktycznie w każdym plecaku.
Wybierz metodę dla siebie!
Niezależnie od tego czy jesteś kawowym nowicjuszem czy espressowym wyjadaczem uważamy, że zawsze warto próbować nowych metod parzenia kawy i odkrywać wciąż nowe oblicza standardowej „małej czarnej”. Każda z podanych tu alternatywnych metod nie tylko pozwoli uzyskać Ci całkiem odmienny aromat, ale również umożliwi Ci większe zaangażowanie się w proces przygotowania kawy, który może stać się Twoim codziennym rytuałem. A może sprawdzisz jak zmieni się aromat naszych kaw smakowych zależnie od wybranej metody alternatywnego parzenia? Wszystkie dostępne smaki znajdziesz na Cup&You (klik)!
napisała Monika
